Verwondering, op een andere manier kan ik het gevoel dat ik had niet omschrijven toen ik las dat mensen op dit moment zendmasten in brand aan het steken waren. (lees hier) En dit tijdens de coronacrisis die op dit moment het land in zijn greep heeft. De zendmasten zijn nodig voor de hulpdiensten om met elkaar te kunnen communiceren en dus broodnodig voor de crisisbestrijding in het land. De reden hiervoor is duidelijk, 5G.

 

Op de school waar ik werk hebben we gekozen voor het invoeren van het vak Skills, en één van de onderwerpen die we daar behandelen zijn complottheorieën. Je hoort van mensen dat dit niet per sé nodig is, maar je merkt toch weer aan dit soort incidenten dat er een kleine groep is die in dergelijke theorieën geloofd en hiernaar handelt. Ik ben ervan overtuigt dat het onderwijs hier een grote rol heeft, ook omdat het niet zo makkelijk is om een complottheorie onderuit te halen als het lijkt.

 

Een complottheorie is namelijk pas een complottheorie als het aan een aantal voorwaarden voldoet. Ten eerste moet er sprake zijn van een groep die samenzweert tegen de rest van de bevolking, dit doet de groep altijd stiekem en deze groep is immoreel. Daarnaast heeft deze groep macht om van alles en nog wat te beïnvloeden. Dit houdt dus ook in dat het weerleggen van informatie ontzettend lastig is. Als je bijvoorbeeld zegt dat de 5G masten nog niet eens geplaatst zijn dan is de stap heel makkelijk om te zeggen dat de overheid dit voor ons verborgen houdt.

 

Nog risicovoller vind ik eigenlijk de beweging van de anti-vaxxers. Anti-vaxxers zijn mensen die hun kinderen niet vaccineren omdat zij vinden dat dit middel erger is dan de kwaal. Natuurlijk zijn er de bekende gereformeerden uit de bible-belt die vinden dat God over hun leven beschikt (en God geeft natuurlijk geen vaccin, over water lopen doet hij wel maar dat zou raar zijn) maar er is een groeiende groep van, vaak hoog opgeleiden, die er bewust voor kiezen hun kind niet de vaccineren. Vaak zijn dit ouders die hoog-opgeleid zijn en ervan overthuigd zijn dat ‘alternatieve geneeswijzen’ (of zoals Arjen Lubach zegt, onbewezen ideetjes) veel en veel beter zijn dan de medische wetenschap. Vroeger deed men het immers ook met kruiden en ging men immers ook pas dood in het 50^e levensjaar. Ook zouden vaccinaties autisme veroorzaken, al is dit natuurlijk nog nooit bewezen, in tegendeel zelfs. Dit gebeurd niet alleen bij baby’s. Gedurende de eerste periode van inenting voor het HPV-virus weren er zo ontzettend veel bakerpraatjes in omloop dat uiteindelijk maar een vaccinatiegraad van zo’n 56% werd gehaald. Als ditzelfde gebeurd met een vaccin tegen het coronavirus kan het geheel nog wel even duren. (lees hier een artikel over anti-vaxxers en het coronavirus hier)

 

Ondanks mijn frustratie met dit soort mensen, en de behoefte om aan te geven dat ze allemaal maar lekker op Rottumeroog moeten gaan wonen, is het juist belangrijk om te kijken waarom mensen geloven in complottheorieën. De belangrijkste reden hiervoor ligt in ons brein, dat is namelijk niet ingesteld op toeval. Mensen proberen altijd overal een oorzaak-gevolg reactie te zien en vinden het lastig te begrijpen dat je soms gewoon pech hebt. Een dergelijk virus dat vanuit één markt in China komt, dat kan toch niet, veel te toevallig.

 

De enige manier om dit aan te pakken is door leerlingen te leren om kritisch naar informatie te kijken en goed hun bronnen te checken. Dit moet je tijdig doen, zolang leerlingen nog twijfelen over het wel of niet geloven in complottheorieën, want zodra iemand eenmaal in deze denktrant zit is het erg lastig om iemand hier weer uit te krijgen.